Dyskusja na temat tego, czy graffiti należy uznać za odrębny kierunek sztuki, czy akt wandalizmu, wciąż jest aktualna. Przyjrzyjmy się więc, czym jest graffiti i jaka jest jego historia.
Graffiti jako forma sztuki i ekspresji ulicznej
Graffiti jest formą sztuki lub aktywności ulicznej, jedną z najbardziej aktualnych metod ekspresji artystycznej na całym świecie. Istnieje wiele różnych stylów i rodzajów graffiti, a dzieła tworzone przez writerów są integralną częścią kultury i miejskiego stylu życia. Dlaczego więc tak bardzo kojarzymy je z wandalizmem?
Historia Graffiti
Historia graffiti sięga daleko wstecz. Pierwsze tego typu dzieła pochodzą z czasów starożytnego Rzymu i Grecji, gdzie inskrypcje na murach miały charakter zarówno artystyczny, jak i komunikacyjny. Jednak to w XX wieku graffiti rozkwitło jako forma sztuki ulicznej. W latach 60. i 70. pojawiło się w Nowym Jorku, zwłaszcza na terenach takich jak Bronx, gdzie młodzi artyści zaczęli wyrażać swoje myśli, emocje i tożsamość poprzez malunki na ścianach i wagonach metra.
Graffiti jako forma sztuki
Graffiti w głównej mierze skupia się na typografii i liternictwie, dlatego jego twórców nazywa się writerami. Napis stoi w centrum kompozycji, a wszelkie rysunki są jedynie jego tłem lub dopełnieniem, choć wyjątkiem tutaj będzie „character,” czyli takie graffiti, w którym to postać jest głównym elementem.
Wszystko zaczyna się od „tagu,” czyli podpisu. Istotą graffiti jest właśnie złożenie swojego autorskiego podpisu na jakiejś powierzchni. Nie ma ograniczeń ani żadnej konkretnej techniki – twórca sam określa, w jakim stylu i gdzie chce malować. Graffiti ma do zaoferowania wiele różnorodnych stylów, np.: Bubble Letter, Throw-up, Blockbusters czy Wild Style, a także wspomniane wcześniej character.
Ekspresja i adrenalina
Nierzadko dużą rolę w samym akcie tworzenia odgrywa impuls. Graffiti nie musi być ani dopracowane, ani przemyślane, często jest to po prostu działanie spontaniczne wynikające z wewnętrznej potrzeby writera. Często nie chodzi też o efekt końcowy, ale zdobycie szacunku i uznania w środowisku oraz poczucie dreszczu emocji. Takie graffiti, które wiąże się z silnym dopływem adrenaliny, jest bombing. Polega na jak najszybszym złożeniu podpisu na poruszających się obiektach lub w niebezpiecznych i trudno dostępnych miejscach, np.: na krawędzi mostu lub na wysokim balkonie. Tego typu dzieła często charakteryzują się słabej jakości wykonaniem i małą ilością szczegółów z uwagi na brak czasu na dopracowanie rysunku.
Wandalizm czy sztuka?
Dyskusja na temat charakteru graffiti jako sztuki lub wandalizmu jest głęboko zakorzeniona w społeczeństwie. Istnieje wiele argumentów na korzyść obu stanowisk. Przeciwnicy graffiti argumentują, że malowanie na cudzych murach bez zgody właściciela jest aktami wandalizmu, który szkodzi estetyce miejsca i kosztuje społeczeństwo znaczne pieniądze na usuwanie tagów i malunków. Z drugiej strony, zwolennicy twierdzą, że graffiti jest wyrazem wolności artystycznej, manifestem kreatywności i środkiem wyrazu dla osób, które często nie mają dostępu do tradycyjnych instytucji artystycznych.
Debata na temat tego, czy graffiti jest odrębnym kierunkiem sztuki czy aktem wandalizmu, nie zanikła i nadal budzi emocje. Jednak nie można zaprzeczyć, że graffiti stanowi ważny element kultury miejskiej i wyraża indywidualność i kreatywność artystów ulicznych. Jakie jest Twoje zdanie na ten temat? Czy graffiti to sztuka czy wandalizm? Niezależnie od odpowiedzi, warto pamiętać, że graffiti jest często wyrazem młodzieńczej buntu i potrzeby wyrażenia siebie w świecie, który nie zawsze daje taką możliwość.